UMBOÐSLAUS RÍKISSTJÓRN
Birtist í DV 22.10.08.
Íslendingar standa frammi fyrir bráðavanda og langtímavanda. Því miður erum við að byrja að finna fyrir bráðavandanum. Hann birtist í því að fyrirtæki í viðskiptum við útlönd koma ekki gjaldeyri landa á milli, vöruskortur er að byrja að gera vart við sig, ferðamenn í útlöndum lenda í hremmingum, námsmenn erlendis verða fyrir stórfelldri kjaraskeðringu og eiga auk þess í erfiðleikum með að fá peninga senda frá Íslandi sér og sínum til framfærslu. Allir þeir sem finna fyrir bráðavandanum knýja á um lausn þegar í stað.
Ísland skal blóðmjólkað
Vandinn er sá að lausn á bráðavandanum er háður lausn á langtímavandanum. Samhengið er þetta: Við þurfum að taka erlend lán til að hjól viðskipta, þar með á gjaldeyrismarkaði geti farið að snúast að nýju. Hér kemur Aljóðagjaldeyrissjóðurinn inn í myndina. Hans hlutverk er meðal annars að greiða úr gjaldeyriskrísum í heiminum en fyrst og síðast lítur hann á sig sem eins konar heimslögreglu kapítalismans. Undanfarna daga hefur hann notað tímann vel. Allir þeir sem gefið hafa til kynna að þeir vildu lána Íslendingum bæta því nú að sögn alltaf við að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn þurfi að veita öllum slíkum lánum blessun sína. Það gera Rússar og nú síðast norski seðlabankinn. Heimslögregla kapítalismans er tilbúin að veita slíka blessum. En fyrst þurfi Íslendingum að blæða. Þeir þurfa að skuldsetja sig inn í framtíðina svo erlent vogunarkapítal fái sitt. Þetta eru fyrstu skilyrðin, svo skulum við ræða um vexti og ríkisútgjöld.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn ánægður með Árna
Fulltrúar Alþjóðagjaldeyrissjóðsins horfðu á með velþóknun þegar Árni Matthiesen undirritaði skuldbindingar gagnvart Hollandi fyrir fáeinum dögum og einnig þegar hann tók að munda pennann gagnvart Bretum. En undir hvað er hann að skrifa? Hvaða skuldbuindingar er ríkisstjórnin að gefa gagnvart Alþjóðagjaldeyrissjóðnum þegar hún þiggur blessun hans? Þetta vitum við ekki nema á mjög yfirborðslegan hátt. Hitt vitum við að ríkisstjórnin gengur til viðræðna um þessi efni án þess að skilgreina samningsforsendur sínar. Svo mikið höfum við fengið að vita.
Að vita hvað maður vill
Enginn andmælir því að Íslendingar eigi að virða lagalegar og þjóðréttarlegar skuldbindingar sínar. En hverjar eru þær? Þarna hafa verið uppi áleitin álitamál. Virtir fræðimenn hafa bent á að skulbindingar Íslendinga séu ekki eins rúmar og ráðherrar í ríkisstjórninni gangi út frá.
Þegar Íslendingar einhentu sér í viðræður um Hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna á sínum tíma urðu þeir leiðandi afl við samningaborðið. Hvers vegna? Og hvers vegna skyldi aldrei hafa verið neinn bilbug á Íslendingum að finna í landhelgisstríðunum? Það var vegna þess að þeir vissu hvað þeir vildu, höfðu lagt niður fyrir sér þær forsendur sem þeir ætluðu að standa á og hvaða markmiðum þeir ætluðu að ná.
Rugluð í súrefnisnauð
Engu slíku er til að dreifa hjá núverandi ríkisstjórn. Við höfum fylgst með ráðherrum koma út úr súrefnissnauðum Ráðherrabústaðnum, gráa og ruglaða. Ofsagt? Nei, ríkisstjórnin gerir sér ekki grein fyrir því að umboðinu sem hún hefur til að skuldbinda þjóðina eru takmörk sett.
Þetta þekkjum við þegar fjárlög eru annars vegar. Þá þarf opna umræðu og samþykki þings. Allir gera sér grein fyrir að hálfur annar milljarður sem Samfylkingin ætlar að fá úr vasa skattgreiðenda til að fjármagna nýja „varnarmálastofnunun" mun kalla á mikla umræðu á Alþingi. En hvað þá með skuldbindingar um mörg hundruð milljarða, jafnvel á annað þúsund milljarða eða meira sem ríkisstjórnin ætlar að skrifa á næstu kynslóð og þarnæstu, börn okkar og barnabörn? Heldur hún að það geti gengið fyrir sig umræðulaust? Og telur ríkisstjórnin sig yfirleitt hafa umboð til slíkra skuldbindinga? Og það meira að segja án þess að ræða málin.
Hvað ef fólk neitar að borga?
Hvað ef fólk segir einfaldlega að Árni þessi Matthiesen sé ekki á sínum vegum. Hann hafi ekki umboð til þessara verka. Hvað þá?
Ég hef orðið var við það að sauðtryggustu stuðningsmenn ríkisstjórnarinnar mega ekki heyra á það minnst að ríkisstjórnin þurfi að endurnýja umboð sitt með kosningum. Kannski er það ekkert skrítið því þá þurfa ráðherra að standa skil verka sinna. Þá yrði ríkisstjórnin nauðbeygð til að leggja spilin á borðið og segja þjóðinni hvað ráðherrar eru að hvíslast á um við fulltrúa heimslögreglu kapítalismans. Ég hef grun um að það þoli ekki allt jafn vel dagsljósið.
Ögmundur Jónasson, höf. er alþingismaður