HANDÓNÝT RÍKISSTJÓRN?
Birtist í Fréttablaðinu 11.06.14.
Þegar
ég kom inn á þing um miðjan tíunda áratuginn minnist ég kröftugs
málflutnings gegn kvótakerfinu. Með því væri verið að færa
tilteknum aðilum eignarhald á sjávarauðlindinni. Framsalið væri
augljósasta vísbending þessa auk veðsetningar á óveiddum
afla.
Þessu svöruðu verjendur kerfisins með því að vísa í fyrstu grein
laga um stjórn fiskveiða frá 1990 en þar segir: "Nytjastofnar á
Íslandsmiðum eru sameign íslensku þjóðarinnar. Markmið laga þessara
er að stuðla að verndun og hagkvæmri nýtingu þeirra og tryggja með
því trausta atvinnu og byggð í landinu. Úthlutun veiðiheimilda
samkvæmt lögum þessum myndar ekki eignarrétt eða óafturkallanlegt
forræði einstakra aðila yfir veiðiheimildum."
Nú líður og bíður. Haldið er áfram að veðsetja auðlindina og
færist smám saman í vöxt að taka fjármuni sem þannig eru fengnir út
úr sjávarútvegi og braska með á óskyldum sviðum. Á bak við
fjármagnið var hins vegar engin verðmætasköpun í núinu. Þarna hófst
ferill sem endaði í október 2008 með allsherjarhruni.
En til að gera langa sögu stutta þá komu í tíð síðustu
ríkisstjórnar fram tillögur um að krefja útgerðarfyrirtæki um
talsverðan aðgangseyri að auðlindinni. Þessu var mótmælt af hálfu
útgerðarfyrirtækja og bandamanna þeirra. Ég minnist fyrrum
lagaprófessors sem hélt því blákalt fram að með gjaldtökunni væri
gengið á eignarréttinn. Þrátt fyrir tilvitnaða grein
fiskveiðistjórnunarlaga hefði myndast hefðarréttur til
eignar. Hann yrði að virða! Gjaldtakan væri því óheimil.
Í náttúruverndarlögum eru skýr ákvæði um heimildir til gjaldtöku.
Bannað að rukka ferðamenn í eiginhagnaðarskyni. Engu að síður
tíðkast það við Kerið í Grímsnesi. Þar eru teknir peningar af fólki
þótt það stríði gegn landslögum og þúsund ára hefð.
Ríkisstjórnin lætur þetta gott heita. Ferðamálaráðherrann hefur
meira að segja sagt að rukkunin gangi prýðisvel! Þar með hefur
ríkisstjórnin brugðist því grundvallarhlutverki sínu að verja
fólk gegn ránsmönnum. Slík ríkisstjórn er handónýt.
Hvers vegna þá spurningarmerkið í fyrirsögninni?
Það er vegna þess að ríkisstjórnin er meðvirk í því að kvótavæða
náttúru Íslands, skapa ránsmönnum hefðarrétt til tollheimtu. Þar
með er hún landeigendum við Kerið ekki ónýt.