VIÐ ÞESSU EIGUM VIÐ SVAR
Í viðskiptablaði Morgunblaðsins 1. júní segir m.a. :
“EFTA-dómstóllinn hefur ógilt úrskurð eftirlitsstofnunar EFTA (ESA) um að ríkisaðstoð Íslands til Farice ehf. vegna sæstrengs hafi verið í samræmi við evrópska efnahagssamninginn. Í dómi dómstólsins sem kveðinn var upp í dag kemur fram að ESA hafi í úrskurði sínum ekki gengið úr skugga um lögmæti umræddrar ríkisaðstoðar. Farice, sem er félag í fullri eigu ríkisins, hafði fengið ríkisaðstoð vegna lagningar nýs fjarskiptasæstrengs frá Hafnarvík í Þorlákshöfn til Calway á Írlandi.
Upphaf málsins má rekja til þess að fjarskipta- og fjölmiðlafyrirtækið Sýn hf. hafði leitað til ESA til að fá ákvörðun um ríkisaðstoð til Farice vegna fyrirhugaðra fjárfestinga í sæstreng ógilta, en árið 2019 skrifaði Sýn og Nordavid undir samstarfssamning um að skoða samlegð með lagningu á nýjum ljósleiðarasæstreng milli Íslands og Írlands.” (Leturbreyting er mín.)
Nánar: https://www.mbl.is/vidskipti/frettir/2022/06/01/efta_ogildir_akvordun_esa_i_mali_synar/
Með öðrum orðum, sæstrengur (sem hlýtur að teljast til grunninnviða) að fullu í samfélagslegri eign má ekki fá stuðning frá eigendum sínum, íslensku samfélagi vegna þess að einkafyrirtæki sér hugsanlega hagnaðarmöguleika í því að ná eignarhaldinu í sínar hendur.
Í mínum huga er svar samfélagsins löngu orðið tímabært: Ísland segi sig frá EES samningnum sem þegar allt kemur til alls er enginn samningur heldur einhliða ákvörðunarvald í Brussel. Og það sem meira er, þetta ákvörðunarvald er fullkomlega á forsendum einkafjármagnsins, tæki til að hafa af samfélaginu allar eignir sem gætu gefið eitthvað af sér og koma þeim í hendur fjárfestingabraskara.
EES samningurinn er orðinn að einhverju allt öðru en margir ætluðu í upphafi. Í samræmi við það þarf að bregðast við. Vald yfir grunnstoðum samfélags er lýðræðislegt vald. Þegar eignarhald yfir grunnstoðunum er tekið frá samfélaginu þá er lýðræðið einnig frá því tekið.
Ætlum við að taka þessu eins og sauðir? Að sjálfsögðu ekki.