HURÐ SKALL NÆRRI HÆLUM!
Árni Páll Árnason, efnahags- og viðskiptaráðherra, hefur lagt fram
þingsályktunartillögu um stefnu íslenskra stjórnvalda gagnvart
erlendri fjárfestingu. Boðuð er
grundvallarstefnubreyting að því leyti að í stað þess að opna
á erlenda fjárfestingu í orku og auðlindum er áherslan á
margbreytileika og nýsprotastarfsemi. Þetta er gott og jákvætt. Það
er líka gott og jákvætt að í greinargerð er áhersla á að
Íslendingar vilji að orkufyrirtækin og sjávarútvegsfyrirtæki séu
í innlendri eign.
Ekki hægt að alhæfa um fjárfestingar
Að sjálfsögðu er fráleitt að alhæfa um erlenda fjárfestingu.
Tvennt þurfa Íslendingar að hafa hugfast að mínu mati.
Fyrra atriðið er þetta: Því meira sem eignarhald í atvinnurekstri
er innlent, þeim mun betra. Það þýðir að arðurinn af honum
fer inn í íslenskt hagkerfi en fer ekki úr landi. Þannig hefur
arður af stóriðju streymt út úr íslenska hagkerfinu því
eignarhaldið er erlent. Sama myndi að sjálfsögðu gerast ef
eignarhaldið á sjávarútvegsfyrirtækjunum væri erlent.
Hitt atriðið sem máli skiptir er að fjárfesting sé í almennri
efnahagsstarfsemi en ekki í auðlindum. Þar verður ekki auðveldlega
til baka stigið.
Fjárfestingar fyrr ...
Árni Páll vitnaði í erlendar fjárfestingar á Íslandi á
tímaskeiðinu frá 1880 til 1920.
Á þessu tímaskeiði, sérstaklega undir aldarlokin og á fyrstu
áratugum 20. aldarinnar fór fram mikil umræða um eignarhald á vatni
og orkulindum. Sumir vildu selja, aðrir ekki. Á þessu tímabili var
Geysir í Haukadal, (ásamt Strokki og fleiri hverum) seldur úr
landi. Það var árið 1894. Sem betur fer komst eignarhaldið
aftur í innlenda eigu og varð þjóðaeign þegar eigandinn Sigurður
Jónsson, sem keypt hafði Geysi og aðra hveri af Bretum, færði
íslenska ríkinu þessar náttúrudjásnir að gjöf árið 1935. Þar skall
hurð nærri hælum!
...og fjárfestingar nú
Það sem breyst hefur frá því á öndverðri tuttugustu öldinni og þar
til nú, er að einkaeignarrétturinn á auðlindum hefur verið styrktur
þannig að nú fylgja þær eignarrétti á landi og öll þekkjum við
hvernig kvótaréttinum hefur fylgt afnot af verðmætri
sjávarauðlindinni.
Hugsum í öldum
Verum á varðbergi. Það er auðvelt aðkaupa Ísland með öllum gæðum þess þegar gjaldmiðillinn er veikur og kjarkurinn hjá sumum eftir því. Hugsum ekki í mínútum, dögum og árum. Hugsum ekki með hliðsjón af stundarhagsmunum. Hugsum langt fram í tímann. Hugsum í öldum. Sagt er að einmitt það geri Kínverjar.