Spurningar til Davíðs og Halldórs
Birtist í DV 27.03.2003
Í viðtali um árásirnar á Írak við DV síðastliðinn föstudag segir
Davíð Oddsson forsætisráðherra að spurningin snúist um það hvort
menn ætli "að standa með okkar helstu bandalagsþjóðum eða í raun
með Saddam Hussein..." Þetta þýðir á mannamáli að þeir sem andæfa
árásunum á Írak séu stuðningsmenn einræðisherrans Saddams Husseins.
Allt sanngjarnt fólk sér að þetta er ósvífin framsetning en hún er
líka einfeldningsleg. Yfirgnæfandi meirihluti mannkynsins er mjög
andvígur árásunum á Írak. Til marks um það eru skoðanakannanir sem
gerðar hafa verið að undanförnu, fjöldamótmæli um heim allan,
afstaða meirihluta aðildarríkja Sameinuðu þjóðanna, samþykktir
fjölþjóðlegrar verkalýðshreyfingar, mannréttindasamtaka og
alþjóðasamtaka lögfræðinga. Jafnvel nánustu samstarfsríki
Bandaríkjanna treysta sér ekki til að fylgja þeim í þessu máli. Er
það mat Davíðs Oddssonar að allir þessir aðilar styðji "í raun"
Saddam Hussein?
Hvar eru mörkin dregin?
Í Kastljósþætti Ríkissjónvarpsins var fyrir nokkru viðtal við
Magnús Hallgrímsson sem hefur reynslu af hjálparstarfi í Írak á
síðustu árum. Lýsingar hans á afleiðingum stríðsins 1991 voru mjög
áhrifaríkar. Hann skýrði meðal annars frá því hvernig sjúkrahús,
skólar, vegakerfi, rafmagnskerfi, skólp og vatnsveitur hefðu verið
eyðilagðar þannig að fram á þennan dag hefði allt innra stoðkerfi
samfélagsins verið í lamasessi. Rekja mætti dauða hundruða þúsunda
til þessa. Bandaríkjamenn segjast vera að frelsa írösku þjóðina og
þannig réttlæta þeir þá eyðileggingu sem verður af þeirra völdum og
er sennilega ennþá stórfelldari en 1991.
Þegar sjónvarpsmyndir frá Bagdad sýndu borgina í logum kom upp í
hugann fréttafrásögn frá dögum Víetnamstríðsins. Bandarískar
hersveitir höfðu ráðist á þorp með napalmsprengjum, gereytt því og
drepið íbúana eða valdið örkuml fyrir lísfstíð. Réttlætingin var sú
að frelsa hefði þurft fólkið undan kommúnisma. Gera þeir Davíð
Oddsson og Halldór Ásgrímsson sér grein fyrir því að
Bandaríkjastjórn ver enn þann dag í dag kjarnorkuárásir sínar á
Hiroshima og Nagasaki? Hvar draga þeir Davíð og Halldór mörkin í
stuðningi sínum við Bandaríkjastjórn? Hafa þessar frásagnir og
þetta sögulega samhengi engin áhrif á þá?
Hver er munur á Írak og Ísrael?
Ein ástæðan sem talin er réttlæta árás á Íraka er sú að þeir hafi
virt að vettugi 17 samþykktir Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna. Það
hafa því miður margar aðrar þjóðir gert, svo sem Tyrkland,
Indónesía, Marokkó, Króatína, Armenía en engin hefur virt eins
margar samþykktir ráðsins að vettugi og Íslrael. Það væri vissulega
ástæða til þess að Sameinuðu þjóðirnar kæmu fram af miklu meiri
einurð gagnvart Íslrael til að stöðva morð og ofsóknir á hendur
óbreyttum borgurum, stórfelldum mannréttindabrotum og ofbeldi.
Æskilegt væri að gæslulið Sameinuðu þjóðanna færi á vettvang en
ekki gerist ég talsmaður loftárása á Tel Aviv! En hvers vegna ætti
ekki að ráðast á Tel Aviv? Hvað er frábrugðið í Írak og Ísrael?
Svari forsætis- og utanríkisráðherra því.
Bandaríkjastjórn og breska stjórnin hafa teflt fram ýmsum ástæðum
fyrir árásinni á Írak. Fyrst voru það meint tengsl við Al Qaida,
síðan að Saddam Hussein ráði yfir gereyðingarvopnum (þ.e.
kjarnorkuvopnum). Hvorugt reyndist rétt. Þegar allt um þraut var
einfaldlega sagt að skipta yrði um stjórn; Saddam Hussein væri
harðstjóri sem þyrfti að losa þjóðina við. Með öðrum orðum
Bandaríkjaher væri að vinna mannúðarverk. Eru þeir Davíð og Halldór
sanfærðir um að þetta sé svo? Telja þeir algerlega loku fyrir það
skotið að hernaðar- og olíuhagsmunir skipti þarna máli fyrst og
fremst?
Dauði SÞ
Þrír helstu haukarnir í ráðgjafaráði George Bush Bandaríkjaforseta,
Paul Wolfowitz, Donald Rumsfeld og Richard Perle rituðu Clinton
þáverandi Bandaríkjaforseta bréf árið 1998 og hvöttu þá til árásar
á Írak vegna olíuhagsmuna á svæðinu.
Richard Perle, sem nú er formaður varnarmálaráðsins í Pentagon,
hermálaráðuneytinu bandaríska, ritaði grein í breska stórblaðið
Guardian 21.mars þar sem hann fagnar því sérstaklega hve illa er
komið fyrir Sameinuðu þjóðunum, Guði sé lof fyrir dauða Sameinuðu
þjóðanna heitir grein hans (Thank God for the Death of the UN). Eru
þetta þau öfl sem við viljum binda trúss okkar við? Eru íslensk
stjórnvöld sammála þessari heimssýn?
Ekkert "stórmál"?
Í Kastljósþætti Ríkissjónvarpsins sagði Davíð Oddsson að koma
þyrfti Saddam Hussein fyrir kattarnef. Með öðrum orðum það þyrfti
að drepa hann. Ekki efast ég um að Saddam Hussein er kúgari og
einræðisherra. Ekki mun ég gráta hann. En ber alþjóðasamfélaginu
ekki að draga slíka menn fyrir rétt? Er það viturlegt að
forsætisráðherra Íslands tali með þessum hætti? Og eru það ekki
langtímahagsmunir Íslands og þó fyrst og fremst siðferðilega rétt
að stuðla að því að deilumál milli ríkja verði leyst með
lögformlegum hætti en ekki með morðum og ofbeldi? Og eru það ekki
hagsmunir Íslendinga að styrkja Sameinuðu þjóðirnar í stað þess að
taka þátt í því að grafa undan þeim?
Halldór Ásgrímsson utanríkisráherra hefur lýst því yfir að gagnvart
Íslendingum og Alþingi sé "þetta ekki meiriháttar utanríkismál".
Þegar er farið að herða allt eftirlit hér innanlands og víða
heyrast viðraðar áhyggjur yfir því að ríkisstjórn Íslands skuli
hafa látið skilgreina okkur í hópi þeirra 30 ríkja heims sem sýna
bandaríska herveldinu mestan stuðning í árásinni á Írak. Hverju
svara forsætisráherra og utanríkisráðherra því fólki sem telur að
þeir sýni ábyrgðarleysi gagnvart öryggi Íslands og
Íslendinga?