HAFNFIRÐINGAR, FÖGNUM ÞVÍ AÐ FÁ AÐ KJÓSA
Sú lýðræðislega ákvörðun bæjarstjórnarinnar í Hafnarfirði 2002, að Hafnfirðingar skyldu fá að kjósa um allar stórar ákvarðanatökur bæjarins eru þakkarverðar og ómetanlegar. Því þurfum við að kynna okkur málið frá öllum hliðum og spyrja spurninga. Er hagkvæmt fyrir okkur Hafnfirðinga að samþykkja stækkun verksmiðjunnar í Straumi? Er það hagkvæmt fyrir okkur Íslendinga að virkja meira, sökkva stærra landi, bora í fleiri eldstöðvar, eingöngu til þess að geta annað sífellt viðbótar kröfum útlendra auðhringa, til að fá ódýra orku á okkar fagra landi. Er ekki búið að virkja nóg í bili? Er ekki gott að staldra aðeins við?
Ég nem við Háskóla Íslands. Þar flutti Bjarni Bjarnason, framkvæmdastjóri orkusviðs Landsvirkjunar, erindi og lofaði framkvæmdagleði og framsýni fyrirtækisins og virtist mikið framundan. Eftir klukkustundar langa tölu, mátti salurinn koma með fyrirspurnir. Ég spurði: Þurfum við Íslendingar að búa til alla þessa orku? Svarið sem ég fékk var: Þurfum við Íslendingar allan þennan fisk sem við veiðum?
Já þetta þótti mér nokkuð einkennilegt svar og fór því að velta fyrir mér ýmsum öðrum svörum, sem hinn almenni borgari fær. Eins og til dæmis Guðrún S. Gísladóttir fékk frá umhverfisráðherra vegna mótmæla Hrafntinnuriddaranna, þar sem gefið var leyfi til að taka fleiri tonn af friðlýstri Hrafntinnu. Svör ráðherra voru, að við Íslendingar værum ekki fullgildir aðilar að Árósasáttmálanum. Ég er búin að kynna mér hvaða sáttmáli það er. Árósarsáttmálinn er frá 1998 og á að gefa almenningi auðveldara aðgengi að upplýsingum um hin ýmsu málefni sem hið opinbera tekur ákvarðanir um og gefur starfsleyfi fyrir.
Annar sáttmáli er til sem heitir Evrópu landslagssáttmálinn 2000, þar sem Íslendingar einir, allra Evrópubúa, hafa ekki skrifað undir en hann fjallar um “Landslag í víðustu merkingu, þar sem náttúran hefur eigið gildi”. Hversvegna hafa íslensk stjórnvöld ekki skrifað undir þessa sáttmála?
Einnig er einkennilegt að embætti Skipulagsstjóra ríkisins hefur verið lagt niður og allt skipulagsvald framselt til sveitafélaganna. En við Hafnfirðingar, fáum að kjósa um stækkun álversins , þökk sé bæjarstjórn Hafnarfjarðar. Hinsvegar heimilaði bæjarstjórn Garðabæjar að affriða friðað hraun og framselja til erlends auðhrings, sem reysti Íkeaverslunina ásamt 2.200 bílastæðum, einnig á að koma þar Byko verslun og stór leikfangabúð, allt á friðuðu hrauni. Garðbæingar fengu ekki að kjósa um þá ákvörðun.
En ef við kjósum að álverið stækki í Hafnarfirði, þá erum við um leið að stuðla að því að jörðum bændanna við neðri Þjórsá verði sökkt að stórum hluta, það er á teikniborðinu.
Vegna þess að æðsta vald þjóðarinnar í umhverfismálum hefur verið lagt niður, þá er hverju sveitarfélagi afhent valdið og í stað sameiginlegra hagsmuna landsins í heild er þeim raunar att saman, til að berjast um skammtíma gróða sjónarmið. Nú er t.d. Þorlákshöfn komin í biðröð eftir álveri og Norsk Hydro vill einnig komast að hér.
Ég spyr, því nú: Þurfum við Íslendingar öll þessi álver? Er ekki kominn tími til að staldra við og hugsa málið upp á nýtt? Hlúa að hugvitinu, því það gefur margfalt meira í aðra hönd heldur en álbræðsla og tekur ekki stóran toll af óafturkræfu landslagi.
Aðeins tvö dæmi um hvað góð hugmynd hefur áorkað, nú þegar, á okkar litla Íslandi. Latabæjar verkefnið, sem fer sigurför um heiminn og CCP þar sem tölvuleikurinn Eve fæddist í höfðum tveggja rúmlega tvítugra drengja. Utan Kína eru 145.000 spilarar á sama vefþjónsklasa hjá CCP, sem er algjört met í heiminum. CCP er með sínar höfuðstöðvar í Reykjavík og útibú í Bandaríkjunum, einnig er CCP komið með skrifstofu í Sjanghæ og í Kína eru komnir 80.000 spilarar nú þegar, þar af 60.000 á reynslutíma. Já það er hugvits-stóriðja, sem við þurfum. Efla menntun unga fólksins, gera stórátak í að útrýma fallprósentu á grunnskólaprófi þar sem nú er um 30% fall.
Auka úrræði í Fjölgreinanámi.
Efla Ísland til þess að verða: Náttúrulandið, Matvælalandið, Heilsulandið, Menntalandið, Ferðamannalandið og ekki sýst FRUMKVÖÐLALANDIÐ.
Margrét Guðmundsdóttir,
Innanhúss arkitekt, framhaldsskólakennari og myndlistarmaður