FABÚLA UM GÖTUN FJALLA OG HEIÐA NORÐANLANDS
Um kellingakvein og kverúlans.
Harmagrátur kellinga á Sigulufirði er nú rannsóknarefni hins merka háskóla á Akureyri. Kveinstafir kvenna af Tröllskaga utanverðum berst í sjálft akademíið.
Kvein kellinga og harmagrátur stafar af því að kallpeningar margir hverfa nú í fjöll að skemmta sér við púlsverk á framandi slóðum, í plássum fjarri firði. Götun fjalla á Tröllaskaga á sér rætur í hugarheimi RasJóns, sem skáld nefndi svo. Dettur þá lím úr plássi segja konur. Löngu er horfinn Bersi og skáldið,sem dæmt var fyrir að skera þar nasistafána 1933. Horfin er síld, kvótakallar lasnir í firði. Bráðum hverfur pósthús og verslanir, heilsugæsla daprast. Kellingastörfum fækkar. Sumar endast þó til að pússa túristaskó og halda þeim skemmtan á plani. Verst þykir kellingum missir eiginmanna í fjöllin, í atvinnuvíking fjarskans.
Enga nennu hafa rasjónar að byggja upp líf atvinnu og manna í plássi, þegar götun fjalla reyndist þeim auðkeypt. Andans afkomendur Bersa hverfa. Klökkar konur með böggum hildar binda nú sumar ferðabagga með búslóð og börnum og vilja stefna í fótspor kalla í fjöllin tvö. Akademíð á Akureyri kallar líðan þeirra tilvistarnauð og vitnar í Sartre, Kirkeård og fræga kvenvísindamenn. Götun fjalla var gulli keypt og kostaði langt umfram allar eigur þorpara í byggðinni . ,,það góða gjöra þeir ekki, en það illa, það gjöra þeir" hvísla konur nú um rasjóna.
Saklaus heiði kennd við Vaðla væntir nú atlögu við sitt helgasta. Götun hennar á að skapa gull í greipar verktökum, en um annað tilefni er flest á reiki. Rasjón er enn að brugga og vill nú beita sér að byggðum austan heiðar. Vomir þar Húsavík, aðrar smábyggðir og dreifð býli. Heiðargatið mun engu skipta er hald margra, aðrir gruna gvend og óttast að bruggun rasjóna hrófli við límingu staðfélaga.
Trúboð er nú stundað að álfurstar muni ríkja við Húsavík og að fjarlægt heiðargat verði að þeirra höfði sniðið. Slíkum sögum trúir ekkert barn. Búendur í Þingeyjarsýslu taka enn í nefið, þar er róið til hrognkelsa. Ennþá hafa konur ekki fregnað af Tröllaskagasystrum sínum. Þær óttast Rasjón en hlæja að draumagati hans.
Gullið sem greitt er og greiða á til götunar við Eyjaförð er metið á 25 milljarða. Enginn verk-taki fór þar svangur frá borði, né mun þaðan fara. Þetta er alveg milljón á mann segja börn á svæðinu öllu. 10 milljónir á mann segja þau á Siglufirði. Margt er skrítið í töllahausum, segja þau. Akademíið metur götin sem dýra afleiðu póstmóderníska, karllæga, strúktúralismans á Íslandi. Margra áratuga rannsóknarefni þess og því atvinnuskapandi.
Baldur Andrésson, arkitekt, skipulagsfræðingur