,,OPINBERUNARBÆKUR”

Þegar menn telja sig knúna til að fegra eigin samvisku með því að láta rita um störf sín opinberunarbækur, þá er jafnan spurt um heilindi téðra manna, og þeim sem spyrja verður allajafna auðvelt að vefengja þau svör sem berast, einkum vegna þess að opinberun sjálfánægjunnar á sér ýmis birtingarform. Stundum er það hroki sem verður hið sýnilega, stundum er það valdníðslan sem fyrir augu ber og stundum er það hégóminn sem mætir með alla sína ómældu fegurð. Þetta á sérstaklega við þegar misvitrir foringjar fara í þá helför að reisa sjálfum sér og verkum sýnum minnisvarða. Sumum mönnum er nefnilega tamt að sveipa allt sem þeir gera einkennilegum dýrðarljóma sem einungis fáum auðnast að greina.
Atburðarás síðustu mánaða hér á landi hefur öll verið njörfuð við ljóma sem fáir útvaldir baða sig í. Menn þykjast vera að varpa heimsljósinu sjálfu á magnaðan hróður sinn. En í raun og veru þarf ekki nema litla tíru til að opinbera þann hroða erm undir býr.
Umrædd röð atvika hófst með slíkum íburði, að engu var líkara en hún hefði verið klippt útúr stórbrotinni skáldsögu. Fyrsta atriði var það, að einn af okkar ástsælustu rithöfundum, fórnaði sér í það stórvirki að rita ævisögu skálds. En til að tryggja að umfjöllunarefnið félli nú ekki í skugga hins litríka höfundar, komu mógúlar ríkisfjölmiðla sér saman um að leyfa þessum margslungna listamanni að fjalla um sköpunarverk sitt í nokkrum löngum auglýsingum, eða sjónvarpsþáttum, sem hann sauð af elju, áræðni og sparsemi uppúr þáttum sem áður höfðu verið unnir af fórnfýsi fyrir Sjónvarp allra landsmanna.
Fyrsta bindi meistaraverksins kom út fyrir jól og vakti verðskuldaða athygli og slíkt umtal að jafnvel Biblían féll í skuggann á sjálfri uppskeruhátíð kristinna manna. Og eftir að búið var að kaupa meistaraverkinu jákvæða gagnrýni þurftu óvandaðir einstaklingar að fara að fjasa útaf fáeinum gæsalöppum sem höfundur hafði ekki kært sig um að setja á síður meistaraverksins. Enda hefðu þær eingöngu orðið óprýði og til baga fyrir stórvirkið.
Það næsta sem gerðist í umræddri rás atburaða, var að einlægir aðdáendur íslenskrar kvikmyndagerðar reyna að fá afturhaldssamar hræætur kerfisins til að skilja tilgang listarinnar og veita einum mesta snillingi íslenskrar sögu, styrk til sköpunar óðauðlegrar kvikmyndar. En þegar ekki tókst að knésetja óróaseggi með góðu, voru kölluð til hörkutól hins upphafna yfirvalds, og forstöðumenn ríkisstofnanna lögðust á eitt, svo finna mætti ódauðleikanum tryggan farveg.
Skömmu eftir að mönnum tókst að bjarga þeim menningarverðmætum sem annars hefðu forgörðum farið, var þessi ógleymanlega mynd eftir okkar ástsælan kvikmyndagerðarmann sýnd í Ríkissjónvarpinu.
Þess ber kannski að geta, hér í framhjáhlaupi, að stórvirkið var byggt á skáldeverki eins af okkar fremstu ritsnillingum, sögu manns sem ekki þarf að kaupa sér hliðholla gagnrýni.
Eitthvað klikkuðu landsmenn á fagnaðarlátunum. Enda var þeim fæstum ljóst hverjar raunir höfundurinn hafði mátt þola, þegar honum tókst einhvernveginn í ósköpunum að öngla saman klinki svo koma mætti þessu stórviki fyrir augu landsmanna.
Og ef aðstoðar Sjónvarps allra landsmenna hefði ekki notið við, hefðu herlegheitin líklega farið framhjá þjóðinni, því verkið var of stórkostlegt til að hægt væri að fara með það í kvikmyndahús.
Með göfugmannlegri ráðstöfun, má segja að útvarpsstjóri og hans frábæru þjónar hafi sýnt og sannað að þeir eru haukar í horni þegar vinir þarfnast aðstoðar. Og enn og aftur sannast að þar á bæ er nú aldeilis ekki verið að hampa hinni illræmdu vinstrimennsku.
Þegar nýtt ár var rétt að komast á lappir og hverju mannsbarni átti að vera ljóst, að íslansk þjóð hafði eignast kvikmynd sem af öðrum ber og ritverk sem enginn getur ósnortinn augum litið, þá fórnaði sauðsvartur múgurinn höndum og ætlaði ekki að sætta sig við hina fögru dýrð.
Í stað þess að fagna og krjúpa í einlægri lotningu, reyndu menn bókstaflega allt til að finna höggstað á hinum stórbrotnu verkunum og höfundum þeirra. Allt var reynt. Og þegar ekki var hægt að finna neitt að litarhætti, kynhneigð, stjórnmálaskoðunum, trúhneigð, ætterni eða öðrum í fari listamannanna, gripu óprúttnir menn til þeirra örþrifaráða að hæðast að verkunum sjálfum.
Hér hefðu aumar sálir samfélagsins betur gert sér grein fyrir því að ekkert fær haggað þeirri staðreynd, að þau stórvirki sem hér um ræðir eiga eftir að lifa að eilífu, ekkert fær þeim grandað – hvorki ryð né mölur. Enda er ekki vitað til þess að lúsug aðþýðan hafi gripið annan eins feng í iðukasti andlegra efna.
Þessi stórmenni hafa reist sér minnisvarða sem vara munu að eilífu, og upp frá þessum verkum hefur nú þegar sprottið svo margslungin umræða, að jafnvel þótt höfundarnir verði báðir dæmdir í Hæstarétti fyrir ritstuld, fjárdrátt eða þaðanaf verri sakir, þá mun lýðurinn verða að virða þau stórmenni sem með fátæklega hugsun eina að vopni, brutust fram um grund til fundar við sauðþráa þjóð.
Þegar heimska virðist ætla að bera menn ofurliði er gott að hafa vinaröxl að styðjast við. Þetta vita þeir misskildu listamenn sem búa við höfnun fjöldans, og þurfa að reiða sig á stjörnum prýdda gagnrýni traustra vina. Þeir vita sem er, að ef fyrirmælin koma úr efstu hæðum þá hljóta smáborgareleg gildi að víkja fyrir æðri hugsun; þótt flokkshollusta fái menn til að snúast um skæði yfirvalds einsog hlýðnar rottur, þá má nú segja að það sé sjálfsögð kurteisi að ráðast ekki á vini sína í fjölmiðlum, þegar þeir hafa nýlokið við að skjóta undan sér lappirnar.
Þetta vita allir þeir menn sem eitthvað hugsa.
Ekki er enn séð fyrir enda atburðarásar minnisvarðanna, því nú hefur því verið fleygt til lýðsins, að menn vinni hörðum höndum við að rita sögu forsætisráðherra Íslands, frá upphafi vega og til dagsins í dag. En fróðir menn halda því fram að engar lýsingar á mannviti, stjórnkænsku og göfuglyndi taki fram þeim lýsingum sem koma fram í köflunum um þann forsætisráðherra sem nú situr við völd. Núna verður opinberunarbók forsætisráðherra rituð í eitt skipti fyrir öll. Bókin sem allir hafa beðið eftir. Lofgjörðin mesta, hinn upphafni boðskapur eilífðarinnar, í allri sinni dýrð.
Já góðir Íslendingar, við eigum vin sem ávallt ber hag okkar fyrir brjósti, hann berst fyrir okkur með hendurnar bláar af kulda, hann býður andstæðingum birginn og bregður fæti fyrir þá sem eitthvað gera á hans hlut. En hann er sannur vinur vina sinna og tryggir þeim upphefð og minnisvarða.
Og hver skyldi hann nú vera vinurinn sem verndar, veitir og styrkir? Hver ætli leiki nú aðalhlutverkið í skrautsýningunni allri, án þess að stíga af stalli sínum, jafnvel án þess að stíga útúr skápnum? Jú, það er enginn annar en ástsæll, dýrkaður og lofaður forsætisráðherra vor frómur. Hann heldur himinblárri verndarhendi yfir vinum sínum, togar í spotta og talar til manna ef aðstoðar er þörf. Hann getur opnað mönnum aðgang að sendibréfum, opnað fjárhirslur, látið frjálshyggjugúrú fá ríkisábyrgð á greiðslukort, fengið menn til að kaupa bílfarma bóka og sagt mönnum að sýna í sjónvarpi það sem hann sjálfan langar að horfa á. Hann getur meira að segja fengið ríkisvald frjálshyggjunnar til að gefa út bók sem enginn nennir að lesa.
Drottinn blessi þessa breisku og bókelsku þjóð – hún þarf á því að halda!
Kristján Hreinsson, skáld