AÐ TAKA ÁBYRGÐ Á EIGIN GJÖRÐUM

Almenna reglan er að menn taki ábyrgð á eigin ákvörðunum. Á þessu er þó ein stór undantekning. Það er þegar auðvaldið á í hlut. Ekkert síður á Íslandi en annars staðar er það lunkið við að skjóta sér undan ábyrgð.
Á undanförnum árum hefur orðið góðærisprenging, að því okkur sagt er, með æðislegum hagvexti og stórfelldri eignaaukningu; eignir hafi aukist umfram eyðslu. Hversu nákvæma skoðun skyldi þetta þola? Hvernig hafa til að mynda eignirnar orðið til, með aukinni framleiðslu til frambúðar,  meiri útflutningi og meiri tekjum til þjóðarbúsins? Því miður held ég að svo sé ekki.
Skoðum hina opinberu skýringu á hagvexti undangenginna ára, þ.e. að stóriðjuframkvæmdir og svo útrás banka og stórfyrirtækja hafi leitt til hagsældar.
Hefur stóriðjan á Íslandi skilað auknum tekjum? Hvað sem síðar gerist þá er eitt víst, að stóriðjuævintýrið er til þessa ekki eitt af þessum ævintýrum sem fara vel því stóriðjan hefur leitt til stóraukinnar skuldsetningar þjóðarinnar og geigvænlegs viðskiptahalla ár eftir ár! Þegar fram líða stundir og Kárahnjúkapakkinn verður gerður upp í heild sinni eru talsverðar líkur á hann skili þjóðarbúinu tapi en ekki gróða. Við Kárahnjúka er enn verið að bora og fram hefur komið að virkjunin er dýrari en gert var ráð fyrir, þannig að peningarnir sem koma inn fyrir virkjunarframkvæmdina fara í að greiða niður skuldir en afganginn borgum við orkunotendur.
Tökum byggingariðnaðinn, þar hefur verið umtalsverð þensla. Þá þenslu má "þakka" bönkunum og ríkistjórninni. Hækkun lánshlutfals fór öll í hækkun íbúðaverðs, sem færðu  byggingaverktökum og bönkum milljónir á milljónir ofan á silfurfati. Það voru sem sé búin til veð, þannig að bankar gætu lánað meira. Eftir stendur að sjaldan hefur verið erfiðara fyrir ungt fólk að eignast íbúð. Krafa um verkamannabústaði gerast háværari.
Ekki treysti ég mér til að greina útrásina, en þegar lítill steinn er tekinn úr fjallshlíð, getur skriða fallið úr hlíðinni.  Bankar og braskarar hafa leikið þann leik að lána í hlutabréfakaup með veði í væntalegu hlutabréfi, samanber lán varaþingmanns Sjálfstæðisflokksins. Síðan falla bréfin og lántakendur eru í djúpum skít, reyndar bankinn líka.
Nú bíða menn þess að auðvaldið kalli á hjálp, vilji meiri ívilnanir og skattalækkanir sér til handa. Eitt kunna hinir ríku nefnilega ekki og það er að taka ábyrgð á sjálfum sér. Þeir eru hins vegar óþreytandi að halda fram mikilvægi þess að launafólk sýni ábyrgð. Slíkt tal magnast jafnan í aðdragana kjarasamninga.
Og einmitt nú eru samningar að hefjast. Veslings hagfræðingarnir sem nú hafa með höndum það hlutverk að vernda herra sína jafnframt því að telja kjarkinn úr verkafólki. Í öðru orðinu reyna þeir að kjafta upp hlutabréfin og í næstu setningu segja þeir að allt sé að fara fjandans til.
En hvað um það, verkafólkið getur ekki endalaust sýnt "ábyrgð", svo auðvaldið geti haldið áfram að vera óábyrgt. Slegið ný heimsmet í kaupum á ofurjeppum og komið fleiri ofurríkum Íslendingum á topp 100 listann yfir ríkustu menn.
Er ekki komið að því að verkafólkið fái kjarabætur? Hvernig væri t.d. að verkafólk fengi að lifa sómasamlegu lífi af 40 stunda vinnuviku? 
Rúnar Sveinbjörnsson