AÐ KUNNA SIG, OG EKKI

Sæll Ögmundur.
Úr fjarska fylgist ég með ástandinu heima. Ég fylgist með baráttunni um bankann - Seðlabankann. Sá á netfréttum rétt í þessu að fjölmiðlar gera sér mat úr að Davíð Oddsson hafi ekki svarað forsætisráðherra um starfslokin, sem sú ríkisstjórn æskir, sem þú nú situr í. Það má færa rök fyrir því að Davíð Oddsson ætti að víkja, og það má líka bera í bætifláka fyrir hann. Það má vera að hann þurfi að víkja vegna þess gjörningaveðurs sem gengið hefur yfir, og það má færa rök fyrir því að traust myndi vaxa á Seðlabankanum, ef hann viki. Það má svo sem í þessu sambandi líka færa rök fyrir því að traust á íslenska peningakerfinu myndi aukast mjög, ef Seðlabankinn yrði lagður niður með manni og mús og norska Seðlabankanum falið að sinna skyldum þess íslenska, með eða án frónkrónunnar. Og það má held ég færa rök fyrir því að aðgerð af þessu tagi efldi traust á íslensku fjármálalífi meira en uppsögn sextíu og eins árs gamals manns. Að ekki sé minnst á sparnaðinn. Mér hefur ávallt þótt miður að stjórnmálaleiðtogar skuli einfalda vantraustið svo, að skella því á einn mann. Þessi trú felur nefnilega í sér þá hugsun, að traustið mætti byggja upp, bara menn fyndu einn réttan bankastjórann. Jafnvel ljóngreindur maður eins og forsetinn féll i þennan fúla pytt. Er einmitt þetta ekki jafn barnalegt og sjálfbirgingsleg útrásin? Er þetta ekki einmitt dæmi um grunnhyggni að hrapa að niðurstöðu sem þessarri? Sjálf hef ég veitt því eftirtekt að þú hefur ekki hnjóðað í holdgerving vantraustsins, Davíð Oddsson, og fyrir það áttu hrós skilið, en ég undrast mjög, þar sem ég stend álengdar og velti fyrir ástandinu, að Hörður Torfason og kó skuli ekki breikka þann hóp sem mótmælin beindust að. Frændfólk mitt og vinir á Íslandi hafa í sameinginu tapað milljónum króna fyrir glæfraspil bankastjóra Landsbanka, Glitnis og Kaupþings. Mér finnst ekkert athugavert við að beina spjótum mótmælenda að þeim kónum fram að kosningum eða þeim sem nú eru handhafar eignanna sem þeir sjálfir afsöluðu sér vegna hræðslunnar við að lenda í klóm réttvísinnar, sem ég vona að þeir geri. Davíð Oddsson tók held ég ekkert með sér úr stjórnmálum í bankann af þessu tagi, ef frá eru talin lífeyrisréttindin. Hann er held ég ekki þeirrar gerðar að hygla sjálfum sér. Ég dreg í efa að hann yrði sakfelldur vegna yfirsjóna í bankastjórastóli, og mér finnst að virða ætti rétt hans, eins og annarra, samkvæmt samningum. Þetta eru að vísu samningar sem hann átti hugsanlega þátt í að móta og samþykkja, en samningur er samningur. Menn geta svo gert upp við þá pólitísku stefnu sem Davíð Oddsson hrinti hér í framkvæmd í krafti formennsku sinnar í Sjálfstæðisflokknum frá 1991. Það gera menn hvorki bréflega, né með því að rifta samningum eða breyta lögum. Það gera menn í kosningum. Það gera menn með því að taka afstöðu til hugmyndafræðinnar, sem fæddi af sér útrásina og eftirlitsleysið sem Sjálfstæðisflokkurinn ályktaði raunar um að yrði aflagt á einum fjölmargra landsfunda, þar sem formaðurinn var hylltur í lok dags. Það gera menn líka með því krefjast þess að Sjálfstæðisflokkurinn, Samtök atvinnulífsins og Viðskiptaráð geri upp hringavitleysuna, sem þeir hafa haldið fram og haldið að þjóðinni í krafti ótrúlegs fjár á 18 árum. Látum SA og Viðskiptaráðið birta lista yfir framlögin sem runnið hafa í áróðurinn fyrir því samfélagi sem nú er fallið til grunna. Krefjumst þess að Vilhjálmur Egilsson, Þór Sigfússon og aðrir máttarstólpar af sömu sort mæti í Kastljós sjónvarpsins til að verja ruglið og vitleysuna sem þeir hafa látið fara frá sér sem talsmenn samtakanna, kartels frjálshyggjunnar. Hvernig ætli standi á því að venjulegir, harðduglegir atvinnurekendur sætta sig við að láta þetta lið tala í sínu nafni, og taka að sér að borga fyrir steypuna í ofan á lag? Lið sem samæltist um það fyrir orð PR ráðgjafa í nóvember "að láta lítið fara fyrir sér á meðan þangað til það versta væri afstaðið". Þetta er liðið sem draga á fram í dagsljósið og spyrja út í samþykktir sínar og allt það fé sem notað var í beinan og óbeinan áróður fyrir samfélagsgerð sem féll. En svo er það Baldur ræfillinn. Málsvörn hans byggist á því að hann hafi ekki haft meiri uppglýsingar um stöðu Landsbankans, eftir fundinn með Darling drengnum í Lundúnum, en systir mín og hennar maður, sem töpuðu hálfri þriðju milljón á þessum banka í hruninu. Baldur seldi sinn hlut fyrir hreina heppni, en systir mín var bara óheppin. Er það ekki svona sem frjálshyggjan skýrir örlög annarra. Sumir eru heppnir, aðrir óheppnir. Lögfræðingurinn Baldur skilur ekki hvað góð stjórnsýsla er. Góð stjórnsýsla felst til dæmis í því að losa sig við hlutabréf, hætta hlutabréfa- og fastaeignabraski, áður enn menn taka að sér virðuleg embætti ráðuneytisstjóra í fjármálaráðuneytinu. Sá sem ekki gerir það, og er ráðinn til starfans, hlýtur ella að lenda í vandræðum og sama má til dæmis segja um fasteignabraskara, hvort sem þeir starfa í ráðuneytum, eða á Alþingi. Þarna liggur feill Baldurs, að kunna ekki skil á góðri stjórnsýslu að þessu leyti, og ótrúlegt að hann skuli hafa komist í gegnum hið þrönga nálarauga matsnefndarinnar, sem mat umsækjendur sem sóttu um starf ráðuneytisstjóra á sinni tíð? Þeir hafa kannske ekki spurt hann um grundvallaratriði góðrar stjórnsýslu? Þyrftu ekki embættismenn sem falla undir kjararáð að gera grein fyrir eignum sínum, hagsmunatengslum, öðrum störfum og tekjum, alveg eins og þingmenn. Auðvitað. Ég skora á heilbrigðisráðherra að leggja fram í eigin nafni frumvarp sem tryggir þetta. En aftur að Seðlabankanum. Ég fagna því að þú skulir ekki hafa stigið trylltan dans kringum liggjandi mann, en ég hvet þig hins vegar til að velta Sjálfstæðisflokknum upp úr gjaldaþrota hugmyndafræði og leiða þá í eiginlegum og óeiginlegum skilningi um þann dimma dal sem þeir skópu sameiginlega fyrir okkur hin, þ.e.a.s. að undanskildum örfáum auðmönnum og nokkur hundruð aftaníossum. Var það misskilningur hjá mér að halda, að víða í heilbrigðiskerfinu hafi menn, í skjóli gjaldþrota hugmyndafræði frjálshyggjunar, komið sér fyrir liggjandi á hryggnum undir kúnni Auðhumlu, eins og jötuninn Ýmir. Á beit hjá ríkissjóði, eftirlitslaust, á meðan sjúklingar og skattgreiðendur blæða? Varstu að ýja að þessu á Alþingi? Mér er sagt að svo hafi verið? Þá ertu farinn að kunna þig í nýju embætti.
Kveðja,
Ólína