NATÓ, DONALD TRUMP OG ÖRYGGI ÍSLANDS
Atlantshafabandalagið, NATÓ, var stofnað árið 1949 og er einu ári yngra en ég.
Sitthvað hefur drifið á dagana síðan hjá okkur báðum, mér og hernaðarbandalaginu, enda lítur heimurinn allt öðru vísi út núna en hann gerði fyrir 68 árum.
Þá stóð austurheimurinn og vesturheimurinn andspænis hvor öðrum og voru báðir gráir fyrir járnum. Árás á eitt aðildarríki okkar jafngildir árás á okkur öll sagði NATÓ blokkin þar sem okkur Íslendingum var skipað á bekk.
Svo leið Sovétkommúnisminn undir lok, Varsjárbandalagið leystist upp en NATÓ var áfram við lýði. Og eins og títt er með stofnanir, ríki og bandalög, þá langaði NATÓ til að fá að lifa áfram. Nýjar áherslur voru fundnar og mátaðar inn í nýja veröld.
Undir aldamótin hafði áherslunum verið breytt. Í stað árásar var nú talað um ógn. Væri einu aðildarríki NATÓ ógnað væri öllum ógnað.
Og ógnirnar var víða að finna. Sérstaklega var þeim ógnað sem vildu ráðskast með aðra og ásældust eigur þeirra, hráefni og auðlindir. Og ógnirnar voru ekki lengur staðbundnar. Herveldunum innan NATÓ, sem aldrei höfðu losnað við þankagang nýlendutímans, var nú ógnað í öllum heimsins hornum. Þess vegna var nú lögð áhersla á það innan NATÓ að bandalagið hefði hreyfanlegan herstyrk - vopnabúnað og heri sem flytja mætti á örskotsstundu heimshorna á milli.
En hver var tilgangurinn með NATÓ? Hafði hann breyst? Var hann ekki sá að skapa aðildarríkjunum öryggi?
Þá er að spyrja hvort við erum sannfærð um að vera okkar í NATÓ færi okkur öryggi og öryggiskennd.
Í nýju NATÓ, sem hefur allan heiminn undir, skiptir jafnvel meira máli en fyrr á tíð, hverjir sitja við stjórnvölinn í öflugustu herveldum bandalagsins. Ef stýrimenn eru friðsamir og lýðræðislega þenkjandi erum við rólegri en þegar okkur sýnist þeir vera leiðitamir hagsmunabröskurum og hernaðarhaukum. Duttlungar og árásargirni í bland við skort á yfirvegaðri hugsun er sennilega hættulegasti kokteillinn.
Já, það er rétt til getið. Auðvitað er ég að hugsa um Donald Trump. Sem yfirmaður Bandaríkjahers gat hann prívat og persónulega fyrirskipað eldflaugaárás á herflugvöll undir stjórn Assads Sýrlandsforseta. Sonur Trumps segir hann hafa gefið fyrirskipun um árás að áeggjan systur sinnar eftir féttir af eiturefnaárás Assadas.
Hvað rétt er í þessu veit ég ekki. Hitt veit ég að sem fréttamaður erlendra frétta, sem ég var fyrr á tíð, hefði ég aldrei trúað fullyrðingum um efnavopnaárásina sem nýju neti, fremur en ýmsu sem spunnið er upp í stríðsátökum, þótt ekki beri ég brigður á að þarna voru eiturvopn, sem ollu ómældum hörmungum.
Og nú á að klára Norður-Kóreu. „Ætla Kínverjar að vera með?" spyr Trump - á twitter.
En mergurinn máls er þessi: Þegar óyfirvegað fólk heldur um gikkinn á öflugustu stríðsvél heimsins er hætta á ferðum, ekki bara fyrir þá sem vopnunum er beint að, heldur einnig fyrir byssumennina sjálfa og ekki síður alla samferðarmenn þeirra. Ekki síst þá sem hafa skuldbundið sig að gömlum sið, einn fyrir alla og allir fyrir einn.
Með nýja hugsun NATÓ í farteskinu og Donald Trump við stýrið vaknar ágeng spurning úr kunnum auglýsingatexta.
Er NATÓ öruggur staður að vera á?
Varla.