RUKKURUM BOÐIÐ Í KAFFI

DV - LÓGÓ

Birtist í DV 01.07.14.
DV var með ágæta úttekt um helgina á úthlutunum úr Framkvæmdasjóði ferðamannastaða frá því sjóðurinn var stofnaður 2011 og fram á þennan dag. Fram kom að úthlutanir úr þessum sjóði væru farnar að teygja sig upp undir milljarðinn og hafi féð verið notað til að bæta aðgengi og aðstöðu við viðkvæma og eftirsótta náttúruverndarstaði.
Flestum ber saman um að fjármagn til slíkra framkvæmda mætti vera meira. Fráleitar eru hins vegar þær staðhæfingar sem heyrst hafa að undanförnu að nánast ekkert hafi verið gert og allt í niðurníðslu alls staðar!  Þannig er það náttúrlega ekki þótt aðstöðu þurfi vissulega víða að stórbæta.

Náttúruvernd tylliásæða

En það er skiljanlegt ákafamenn um rukkun ýki vandann. Þeir vilja láta svo líta svo út að þeir séu nú að koma náttúrunni til hjálpar á ögurstundu! Sömu menn berjast hins vegar jafnframt af lífs- og sálarkröftum gegn því að ríkið setji fé inn á þessi svæði því þar með eru forsendur þeirra til að rukka ferðamenn brostnar. Fyrir þeim vakir fyrst og fremst að hafa ábata af gjaldheimtunni en nota hins vegar náttúruvernd sem tylliástæðu.

Rikisstjórn afsalaði tekjum!

Furðu vakti að ríkisstjórnin og sá meirihluti sem hún styðst við á þingi, skyldi láta það verða eitt  sitt fyrsta verk að falla frá fyrirhugaðri hækkum á virðisaukaskatti á ferðaþjónustu þannig að hún sæti við sama borð og aðrar atvinnugreinar. Nei, þetta mátti ekki því fyrst yrðum við að laða fleiri ferðamenn til landsins, af ferðmennskunni mætti almannasjóðurinn ekki hagnast nema að ferðamenn yrðu enn fleiri. Þannig réttlætti fjármálaráðherra andstöðu sína við hækkun virðisaukaskatts á ferðþjónustu á Alþingi fyrir réttu ári.

Einn og hálfur milljarður tapaðist

Í athugasemdum með frumvarpi hans sagði: „Ætla má að lægri virðisaukaskattur á gistiþjónustu hafi áhrif á eftirspurn og muni þannig gagnast ferðaþjónustunni við sitt markaðsstarf... Verði frumvarpið að lögum lækka tekjur ríkissjóðs að óbreyttu um rúmlega 500 m.kr. frá áætlun fjárlaga fyrir árið 2013. Þá er einnig áætlað að árið 2014 og eftirleiðis muni tekjur ríkissjóðs verða um 1,5 milljörðum kr. lægri árlega en ella hefði orðið að óbreyttum lögum. Á móti því tekjutapi vegur, ef að líkum lætur, aukin eftirspurn og viðbótartekjur a.m.k. til lengri tíma litið." Þarna varð ríkissjóður með öðrum orðum af hálfum öðrum milljarði sem nýta hefði mátt til náttúruverndar.

Náttúruspjöll við Kerið

Þá er ónýtt tækifærið að innheimta komugjald til landsins og láta það renna til að bæta salernisaðstöðu og til stígagerðar á viðkvæmum stöðum.
Sú framkvæmd er hins vegar vandasöm. Landamærin á milli þess að sjá fyrir góðri aðstöðu og aðgengi annars vegar og mannvirkjum í „óspilltri nátrtúru"  Íslands hins vegar liggja ekki í augum uppi. Margir minnast þess að koma í fyrsta skipti að Kerinu í Grímsnesi, ganga nokkur skref frá bílastæðinu - sem þar er í boði Vegagerðarinnar - og horfa síðan niður í eldgíg sem var þeim áður hulinn. Öll þessi dramatík er að sjálfsögðu horfin eftir að þurfa að standa í röð til að kaupa miða svo upplifa megi hið óvænta!
Þar fyrir utan er rukkunarskúrinn að sjálfsögðu ekkert annað en náttúruspjöll svo og plankagrindverkið sem komið hefur verið upp til að beina túristum að posavélunum.

Umhverfisstofnun lætur frá sér heyra

Tvennt er ástæða til að staldra við vegna atburðarásar síðustu daga. Í fyrsta lagi ber að fagna því að Umhverfisstofnun lýsti því yfir - loksins! - að gjaldheimtan væri ólögleg. En jafnframt kom fram að forstjórinn þar á bæ hefði skrifað umhverfisráðherra til að spyrjast fyrir um það hvort gera ætti samning við gjaldheimtumenn við Kerið til að gera gjaldtöku þeirra löglega. Í því sambandi vil ég minna á að ákvörðun um að opna á gjaldheimtu, eins og tíðkast hefur við Kerið í Grímsnesi, er stórpólitískt fordæmismál. Bót í máli er þó að samkvæmt lögum yrðu skilyrði slíkrar samningsgerðar afar þröng og undir engum kringumstæðum mætti lögum samkvæmt gefa tækifæri til arðtöku.

Málið leyst yfir kaffibolla?

Hitt sem stendur uppúr atburðum síðustu daga er sú yfirlýsing frá Geysisrukkurum í fréttum Stöðvar 2 á sunnudagkvöld að þeir bindi vonir við boð ferðamálaráherrans um kaffifund nú um mánaðamótin. Þar mætti hugsanlega ná samkomulagi. Þetta þykir mér ekki lofa sérlega góðu. Ekki svo að skilja að slæmt sé að fólk komi saman til kaffidrykkju heldur er það hitt að ríkið á ekki að semja við þá sem taka sér vald eins og þessir aðilar hafa gert og virðast jafnframt staðráðnir í að koma ár sinni þannig fyrir borð að þeir og þeirra niðjar geti átt náðuga daga um alla framtíð í krafti eignarhalds á landi sem liggur að náttúrugersemum sem heyra okkur öllum til.