VIÐ ÞURFUM ÁREITI

Birtist í DV 18.01.19.
... Nú er nefnilega annar gagnrýninn fyrirlesari kominn hingað til lands, sem einnig mun kynna athuganir sínar í Safnahúsinu í hádegisfyrirlestri. Það verður næstkomandi laugardag. Þetta er kanadíska fréttakonan Eva Bartlett. Hún hefur fylgst mjög náið með gangi mála í Mið-Austurlöndum, sérstaklega í Sýrlandi síðustu árin en áður í Palestínu, en þar ... http://eyjan.dv.is/eyjan/2019/01/18/vid-thurfum-areiti/ ...

VIÐ ÞURFUM ÁREITI

Undir vorið á árinu sem leið gerði NATÓ árás á Sýrland. Sú árás var gerð í okkar nafni, í nafni Íslands. Þetta var okkur sagt að væri hefnd fyrir eiturefnaárás Sýrlandsstjórnar á sína eigin þegna nokkrum dögum fyrr.
Síðar kom í ljós að ekki var fótur fyrir þessum ásökunum, allt upplogið. Mikið fór fyrir fréttum af þessari updiktuðu eiturefnaárás sýrlenskra stjórnvalda en minna hefur farið fyrir eftirmálum í fréttum, þar á meðal vitnaleiðslum þeirra sem ranglega voru bornir fyrir þessum ásökunum.
Með öðrum orðum, þegar á heildina er litið, hafa ósannindin ekki þótt fréttaefni í aðildarríkjum NATÓ, hvað þá að stjórnmálamenn hafi þurft að ræða ábyrgð sína.
Sama var um Líbíu. Ósannindi og lygar um Líbíu í aðdraganda árása NATÓ á það land árið 2011 hafa ekki verið brotnar til mergjar í ríkjum “vinaþjóða” Íslands í NATÓ.
Fjórða valdið, eins og meginstraums fjölmiðlaheimurinn stundum oflátungslega kallar sig, fylgir ríkisvaldinu að málum, eins fast á hæla þess og rófan fylgir hundi sínum.

Beeley og Bartlett

Í mars í fyrra kom hingað til lands bresk fréttakona að nafni Vanessa Beeley, þaulkunng málefnum Mið-Austurlanda frá barnæsku. Á tímum Suezstríðsins, á sjötta áratug síðustu aldar, var faðir hennar rómaður í bresku utanríkisþjónustunni fyrir sérþekkingu á málefnum Mið-Austrlanda og varð hann sendiherra Breta í Saudi-Arabíu og síðar Egyptalandi og Vanessa á þeim slóðum síðan. Ekki svo að skilja að sú slóð vísi hinn eina rétta veg, nálægðin getur meira að segja þvert á móti verið varasöm þegar hlutlægrar yfirsýnar er þörf.
Vanessu Bealey var almennt vel tekið í Safnahúsinu í Reykjavík þegar hún flutti fyrirlestur sinn þar um málefni Sýrlnds en afleitar viðtökur fékk hún frá hendi þeirra sem matreiða fyrir okkur fréttir á stærri fjölmiðlum okkar, og visa ég þar sérstaklega til Ríkisútvarpsins. Þar á bæ virtust menn hafa “googlað” fyrirlesarann og séð hve margir voru tilbúnir að tala hann niður. Nær hefði verið að takast á við inntak þess sem Vanessa Beeley hafði fram að færa varðandi stríð sem svo augljóslega er tengt inn í sjálfa mænu þeirra sem stýra örlögum mannkynsins í krafti auðs og valda. Þeir hinir sömu víla ekki fyrir sér að sverta alla þá sem tala á annan veg en þann sem þeim þóknast. Þetta skýrir “googlið” um Beeley en einnig um Bartlett!

Gagnrýnin á hina ógagnrýnu

Nú er nefnilega annar gagnrýninn fyrirlesari kominn hingað til lands, sem einnig mun kynna athuganir sínar í Safnahúsinu í hádegisfyrirlestri. Það verður næstkomandi laugardag. Þetta er kanadíska fréttakonan Eva Bartlett. Hún hefur fylgst mjög náið með gangi mála í Mið-Austurlöndum, sérstaklega í Sýrlandi síðustu árin en áður í Palestínu, en þar dvaldi hún um alllangt skeið bæði á Vesturbakkanum og á Gazasvæðinu. Bæði frá Palestinu og Sýrlandi hefur verið stríður straumur frétta frá Evu Bartlett í sjónvarpsstöðvum, blöðum og tímaritum. Rússneska sjónvarpið hefur birt fréttir frá Evu í talsverðum mæli og þykir það nóg ástæða fyrir fordæmingu. Rússar beita sér fyrir hagsmunum þvert á NATÓ og er vissulega mikilvægt að hafa allt þetta í huga, en þá með opin augu en ekki bundið fyrir þau. Þannig er það staðreynd, sem sjaldan er hampað, að NATÓ-ríki studdu ISIS samtökin og sambærileg hryðjuverkasamtök í Sýrlandi, þar til þau komust yfir olíulindir í landamærahéruðum að Írak.
Fyrirlestur Evu Barltett verður athyglisverður, því þori ég að lofa, en ekki kæmi mér á óvart að hann verði jafnframt umdeildur því hún talar tæpitungulaust og er gagnrýnin á hina ógagnrýnu!

Líbíu-lygar afhjúpaðar

Á fundinum verða einnig með innlegg, Berta Finnbogadóttir, sem fylgst hefur náið með gangi mála í Mið-Austrinu og fréttaflutningi þaðan, svo og Jón Karl Stefánsson, fræðimaður sem hefur gert úttekt á fréttaflutningi norskra fjölmiðla á árásinni á Líbíu. Hann hefur skoðað fréttaflutninginn annars vegar og hins vegar atburðarásina  eftir að hamaganginum linnti og hið sanna kom í ljós.
Ég er þeirrar skoðunar að við þurfum meira áreiti inn í umfjöllun um erlend málefni. Ég þykist greina að fréttastreymið frá átakasvæðum, þar sem miklir hagsmunir stórvelda eru í húfi, sé oftar en ekki handstýrt af hálfu þessara sömu stórvelda. Og er þar hvert sem annað.
Um allt þetta verða reidd fram dæmi á fundinum.

Leitum óhrædd sannleikans

Að lokum um líkindareikning. Ríki sem eiga mikið undir í stríðsátökum verja óheyrilegum upphæðum fjár í kaup á sprengjum og vígtólum. Þau sem byggja á lýðræðilegum grunni þurfa að gæta þess að hafa almannaviljann í löndum sínum á bak við sig.
Þá er ekki úr vegi að spyrja hvort ekki séu talsverðar líkur á því að þau reyni að hafa áhrif á það hvaða fréttir eru fluttar af vettvangi og hvernig þær fréttir eru fluttar. Þarna err hætt við að veruleikinn verði afskræmdur enda er það takmarkið.
Hve langt er gengið í afskræmingu sannleikans hygg ég þó að komi flestum þeim á óvart sem leggja sig eftir því að grafast fyrir um sannleikann. En það þurfum við hins vegar að gera ef við viljum standa vörð um upplýst og réttsýnt samfélag.