KRAFAN ER LÝÐRÆÐI

Birtist í DV 03.12.08.
Það sem öðru fremur einkennir fjöldafundi sem efnt er til þessa dagana er krafan um lýðræði. Fólk vill að hlustað sé á rödd þjóðarinnar. Fólk hefur fengið sig fullsatt á klíkuveldi og hvers kyns baktjaldamakki. Það stendur upp úr hverjum manni.

Umræðu hafnað

Á undanförnum árum hafa stjórnmálamenn og stjórnmálaflokkar hafið lýðræðið upp til skýjanna - í orði kveðnu. Nú væri upprunnin stund samræðustjórnmála, sagði stjórnmálaflokkur fyrir síðustu kosningar, sennilega til að leggja áherslu á lýðræðisást sína. Nú ætti að virkja fólk í ákvarðanatöku, menn ættu að ræða málin til þrautar þar til niðurstaða fengist sem breið sátt væri um. Þetta var að sjálfsögðu Samfylkingin, stjórnmálaflokkur sem fyrir nokkrum dögum skrifaði upp á skilmála Alþjóðagjaldeyrissjóðsins með bundið fyrir augun. Og það sem verra var: neitaði að upplýsa þjóð og þing um forsendur samninga við erlenda lánadrottna - hvað þá um að umræða væri tekin um þær.
Hinn stjórnarflokkurinn, Sjálfstæðisflokkurinn, hefur talsverða æfingu í að vanvirða lýðræðið. Ef eitthvað hefur einkennt valdatíma Sjálfstæðisflokksins allar götur síðan 1991, þá er það ofríki. Þannig hefur einkavæðing og stuðningur Íslands við stríðsrekstur heimsvelda einkennst af því að ákvarðanir hafa verið á hendi fárra einstaklinga sem farið hafa sínu fram á bak við lokuð tjöld. Ef sala Landssímans hefði verið borin undir þjóðaratkvæðagreiðslu ættum við hann ennþá. Ef stuðningur við Íraksstríðið hefði verið borinn undir þjóðaratkvæði hefði Ísland aldrei verið sett í flokk „viljugra" þjóða, en það var vinnuheitið sem notað var um undirgefnustu stuðningsþjóðir Bush og Blairs í Íraksstríðinu.

Þjóðin ráði

Á sínum tíma skrifuðu tugþúsundir manna undir ákall um þjóðaratkvæðagreiðslu um EES-samninginn. Sú krafa var hunsuð af Sjálfstæðisflokki og Alþýðuflokki sem sátu saman í ríkisstjórn þegar Ísland var sett undir EES-samninginn árið 1994.
Þjóðaratkvæðagreiðsla er aðferðafræði lýðræðisins. Niðurstaða úr slíkri atkvæðagreiðslu er rétt niðurstaða. Ekki geri ég mér grein fyrir því hver yrði niðurstaða úr þjóðaratkvæðagreiðslu um aðild Íslands að Evrópusambandinu eftir upplýsandi umræðuferli í aðdraganda kosningarinnar. Ég hef hins vegar grun um að eftir slíkt ferli í aðdraganda kosningar um úrsögn Íslands úr NATO gæti það hæglega gerst að meirihlutinn kæmist að þeirri niðurstöðu að þetta aldna hernaðarbandalag væri barn síns tíma og meira að segja vafasamur félagsskapur.
Hvort eigum við að kjósa um á undan, Evrópusambandið eða NATO? Hvernig væri að taka NATO fyrst?

Ögmundur Jónasson, alþingismaður