MR. HADDOCK

Birtist í helgarblaði Morgunblaðsins 28/29.08.21.
Stórlega efast ég um að nokkur maður beri þetta nafn í hinum enskumælandi heimi. Sú var þó tíðin að maður nokkur á Englandi bar þetta nafn, herra Ýsa. Í huga Íslendinga sem komnir eru til ára sinna var þetta þó enginn einhver, heldur sjálfur Austin Mitchell þingmaður Verkamannaflokksins í Grimsby í áratugi og svo mikill Íslandsvinur að ástæða þótti til að veita honum fálkaorðuna fyrir störf sín í þágu góðra samskipta Íslands og Bretlands. Það gerðist árið 2015.

Fyrir þessari viðurkenningu var ríkuleg innistæða. Svo viðsjárverðir tímar voru oftar en einu sinni í samskiptum Breta og Íslendinga að klæði þurfti að bera á vopnin í nánast bókstaflegri merkingu.
Þá var Austin Mitchell til að treysta á. Hann kom til Íslands sem fréttamaður í miðju þorskastríði árið 1971 þegar byssur voru mundaðar, skorið á troll og rúður brotnar. Austin Mitchell var fréttamaður ITV og um skeið einnig BBC og síðar þingmaður fyrir Grimsby. Honum fremur en nokkrum öðrum er þakkað að löndunarbanni var aflétt árið 1977 og þegar Icesave-deilan skók samskipti ríkjanna fyrir einum áratug síðan var það Austin Mitchell sem var í fararbroddi þingmanna í breska þinginu sem töluðu máli Íslands. Þá var hann formaður þeirrar nefndar þingsins sem hafði samskipti Bretlands og Íslands á sinni könnu.

En aftur að ýsunni. Það var árið 2002 að nokkrir þingmenn úr sjávarbyggðum Bretlands tóku þátt í kynningarátaki fyrir breskan sjávarútveg og hugðust breyta nafni sínu og kenna sig við uppáhaldsfisk sinn eða þann fisk sem kjördæmi þeirra byggði afkomu sína helst á. Þegar til kastanna kom var það þó aðeins Austin Mitchell sem lét verða af því að breyta um nafn!

Í skemmtilegu viðtali sem Stefán Gunnar Sveinsson blaðamaður átti við hann og birtist í Morgunblaðinu í október 2015 kom fram að fremur hefði hann kosið stórlúðuna að kenna sig við en einhverra hluta vegna hefði það ekki gengið að fá að heita Mr. Halibut.

En öllu gríni slepptu þá var það bláköld staðreynd að Austin Mitchell var raunverulegur málsvari ýsunnar, þorsksins og lúðunnar en jafnframt og sennilega fyrst og fremst sjómannanna í Grimsby. Þeir kusu Íslandsvininn Austin Mitchell aftur og aftur á þing sem talsmann sinn þar. Þeir vissu að vinsemd hans við Ísland byggði á sameiginlegum hagsmunum og hugsjónum. Breskir sjómenn og íslenskir þyrftu hvorir á öðrum að halda sagði hann, og bæði ríkin, Bretland og Ísland, yrðu að skilja mikilvægi þess að fara vel með auðlindir sjávarins.

Austin Mitchell varaði Íslendinga við inngöngu í Evrópusambandið. Taldi hann að hagur ýsunnar yrði ekki best tryggður innan vébanda þess. Þetta kenndi reynsla Breta sagði hann, bæði hvað varðar vernd fiskistofna og hag sjávarbyggðanna. En hann varaði líka við vaxandi auðræði í sjávarútveginum og trúði þessi orðuhafi Íslands mér fyrir því í spjalli okkar á milli - sem við áttum allnokkur - að kvóti á hendi örfárra auðmanna, eins og þróunin væri nú á Íslandi, hefði aldrei verið í sínum huga þegar hann varði Ísland.

Það gefur góða mynd af Austin Mitchell að eiga trúnað sjómanna í Grimsby þegar þeir sáu fram á tekjurýrnun og atvinnumissi í stríði við land sem þingmaður þeirra vildi hjálpa. Þeir vissu hins vegar að Mr. Haddock yrði alltaf þeirra maður. Jafnvel þótt hann skilaði ýsunafninu og héldi sig við að heita Austin Mitchell. Það gerði hann eftir að ritarar bresku þingtíðindanna Hansard, spurðu hann hvort þeir ættu framvegis að skrá hann þar sem Mr. Haddock. Nei, ætli þetta sé ekki orðið gott svaraði þá þingmaður sjómanna í Grimsby.

Þeir syrgja nú þennan gamla málsvara sinn sem féll frá fyrir fáeinum dögum. Komið var að leiðarlokum hjá þessum 86 ára vini Íslands. Ég elska Ísland, sagði hann við blaðamann. Það gerði hann svo sannarlega. En framar öllu var hann trúr sjómanninum í Grimsby sem nú hefur misst sinn besta bandamann.