Ríkisstjórn Íslands krafin svara

Birtist í Mbl
Á hverjum morgni vöknum við við útvarpsfréttir af hernaði í Júgóslavíu. Annars vegar segir frá ofsóknum á hendur Albönum og hins vegar frá árásum NATO-ríkjanna. Í dagblöðum er sömu sögu að segja. Ég staðnæmist við tvær fréttir.

Lögmætt skotmark

Á forsíðu Morgunblaðsins sl. sunnudag segir eftirfarandi í fréttum frá Reuter og AP fréttastofunum: „Talsmenn Atlantshafsbandalagsins staðfestu í gær að herflugvélar þess hefðu gert árás á þorpið Korisa í suðvesturhluta Kosovo á föstudag, þar sem samkvæmt serbneskum heimildum a.m.k. 84 kosovo-albanskir flóttamenn létu lífið. Loftárásum NATO á skotmörk í Júgólavíu var fram haldið í gær af fullum þunga. Eftir rannsókn á fullyrðingum Serba um að NATO bæri ábyrgð á dauða slíks fjölda óbreyttra borgara sögðu talsmenn bandalagsins að þorpið hefði verið lögmætt skotmark þar sem her Serba hefði notað það sem herbúðir og stjórnstöð fyrir hernaðaraðgerðir.“

Hér kveður við svipaðan tón og heyrst hefur frá yfirvöldum í Belgrad sem kveðast hafa átt í höggi við hryðjuverkamenn og réttlæta ofsóknir sínar á hendur almenningi í því ljósi. Með öðrum orðum einnig þau eru væntanlega að fást við „lögmæt“ skotmörk.

Deytt og mengað til framtíðar

Daginn eftir, mánudaginn 17. maí, birtist fróðleg en jafnframt ógnvekjandi frásögn í breska blaðinu Guardian. Þar er greint frá eyðileggingunni sem hernaðurinn hefur þegar valdið en sérstaklega er fjallað um hugsanleg eftirköst stríðsins í ljósi þeirra vopna sem beitt er. Í Morgunblaðinu birtist mjög fróðleg grein ekki alls fyrir löngu eftir Stefán Gíslason umhverfisfræðing þar sem þessi þáttur var gerður að umræðuefni. Í greininni í Guardian er vísað í ummæli ýmissa umhverfissamtaka í sunnanverðri Evrópu og sérfræðinga á vegum Sameinuðu þjóðanna sem hafa af því þungar áhyggjur að stríðið hafi þegar valdið alvarlegri mengun á grunnvatni á þessum slóðum en bent hefur verið á að á stríðssvæðinu sé að finna stærstu grunnvatnslindir í þessum hluta Evrópu. Þá sé Dóná þegar illa menguð af olíu og eiturefnum en fólk á stórum landssvæðum reiði sig á vatn úr þessari mestu á Evrópu sem rennur um tíu ríki. Í Dóná sem öðrum ám er mikið farið að bera á dauðum fiski og er verið að rannsaka hvort þessu valdi sprengingarnar eða mengun af eiturefnunum sem flæða út í ána. Það gefur augaleið að það segir fljótlega til sín þegar olíuhreinsistöðvar og efnaverksmiðjur eru sprengdar í loft upp.

Í umfjöllun breska blaðsins er vakin athygli á því að vísindamenn hafi greint fimmtánföldun díoxíns og annarra eiturefna í andrúmsloftinu. Þessi eiturefni setjast í fituvefi líkamans og skaða erfðaefni hans. Þá er ekki síður alvarlegt að uraníumkúlur sem notaðar eru í stríðinu munu að öllum líkindum valda óbætanlegu tjóni þegar fram líða stundir. Þessar kúlur eru ekki mjög geislavirkar en verða að dufti við sprengingu. Andi fólk duftinu að sér veldur það krabbameini. Þessi vopn voru notuð í Persaflóaárásunum og hafa sérfræðingar í heilbrigðismálum haldið því fram að stóraukinn barnadauði, hvítblæði og vanskapnaður hjá nýfæddum börnum í Suður-Írak eftir 1991 sé til kominn vegna þessara vopna.

Forætisráðherra og utanríkisráðherra svari

Bandaríkjastjórn hefur viðurkennt að þessum vopnum sé beitt í Júgóslavíu af NATO-ríkjunum. Eitt þessara ríkja er Ísland. Við erum ábyrg fyrir þessum hernaði. Hvernig réttlætir íslenska ríkisstjórnin þessar aðgerðir? Hvernig ætla íslenskir ráðamenn að svara þeim börnum sem í framtíðinni fæðast vansköpuð vegna þeirra vopna og þess hernaðar sem nú er beitt af fullkomnu miskunnarleysi í Júgóslavíu? Utanríkisráðherra og forsætisráherra eru krafðir svara.