STJÓRNLAGARÁÐ OG LÝÐRÆÐIÐ: GRÍN EÐA ALVARA?
22.07.2011
Stjórnlagaráð segist hlynnt því að þjóðaratkvæðagreiðslu verði gefið aukið vægi í nýrri stjórnarskrá lýðveldisins; tiltekinn hluti þjóðarinnar geti krafist þjóðaratkvæðagreiðslu. Þetta þótti mér mikið fagnaðarefni. En nú sækja efasemdir á hugann. Svo er nefnilega að skilja að samkvæmt tillögum Stjórnlagaráðs megi þjóðin ekki ráða því sjálf hvað hún greiðir atkvæði um. Hún megi þannig ekki greiða atkvæði um málefni sem tengjast skattamálefnum eða þjóðréttarskuldbindingum. Hvers vegna ekki? Var rangt að greiða atkvæði um Icesave? Samkvæmt útlistunum fulltrúa í Stjórnlagaráði er helst að skilja að tvennar Icesave kosningar hefðu ekki komist í gegnum nálarauga fyrirhugaðs skömmtunarkerfis lýðræðisins. Þar sýndi meirihluti þjóðarinnar þó ótvíræðan vilja sinn.
Á liðnum mánuðum höfum við annað veifið séð í skrifum, ættuðum úr forræðishyggjupennum, að þjóðinni sé „ekki treystandi" þegar skattar og fjármál eru annars vegar. Nú bætast þarna ofan á „þjóðréttarlegar skuldbindingar."
Þegar EES samningurinn var til umræðu á sínum tíma töldu margir að í samningnum fælist
stjórnarkrárbrot; viss ákvæði hans væru skerðing á löggjafarvaldi Alþingis og íslensku dómsvaldi. Ef Stjórnlagaráð fær sínu framgengt verður þetta ekki vandamál í framtíðinni þar sem stjórnarskráin myndi beinlínis banna þjóðinni að kjósa um málefni sem snúa að þjóðréttarskuldbindingum. Er íslenska þjóðin þá ekki að banna sjálfri sér að segja sig úr EES? Hún væri altént að banna sjálfri sér að hafa afskipti af fullveldisafsali innan ESB ef til aðildar kæmi. Yrði það ef til vill brot á stjórnarskránni nýju að greiða atkvæði um inngöngu í ESB? Ég er ekki að grínast. En ég spyr: Er þetta grín?