ÖGRUNARAÐGERÐIR GEGN ÍRAN SÝNA ALVÖRU BANDARÍKJANNA
Ögrunaraðgerðir gegn Íran sýna alvöru Bandaríkjanna
Þórarinn Hjartarson, 20. Júní 2019
„Við höfum nú 5-10 ár til að hreinsa upp þessi gömlu skjólstæðingsríki Sovétríkjanna, Sýrland, Íran og Írak, áður en næsta risaveldi kemur og skorar okkur á hólm.“ Þetta sagði Paul Wolfowitz þá vara-varnarmálaráðherra Bandaríkjanna (síðar varnarmálaráðherra) árið 1991 á fundi með Wesley Clark yfirhershöfðingja NATO. Sjá hér
Sprengjum var skotið á tvö olíuskip á Persaflóa 13. júní, japanskt og norskt, og bandarísk stjórnvöld (og bresk, Ísraelsk, Sádísk m.m.) segja Írana hafa verið að verki. Núverandi átök Bandaríkjanna og Írans birta okkur óvenjulega skýrt um hvað taflið snýst: Um svæðisbundin yfirráð, um hnattræn yfirráð. Það sama og árið 1991. En það ár voru Bandaríkin einmitt að máta sig í hlutverkið „Risaveldið eina“, og flest sýndist mögulegt. Þau eru enn í þessu hlutverki árið 2019. Nú eru tilþrifin hins vegar orðin mjög krampakennd. Eins og við skrifuðum í greininni „Íran, Miðsvæðið og heimsvaldastefnan“: „Bandaríkin (og Vestrið) eru hnignandi efnahagsveldi sem tapa í efnahagsáhrifum og markaðshlutdeild ár frá ári. Viðbrögð þeirra við þessu verða stöðugt meira einhliða: að beita þeim yfirburðum sem þau hafa: hernaðarmætti og ofbeldi.“ Ætlun Donald Trump er skýr: „Make America great again“.
Að útnefna „óvini“ og slá þá niður
Þessa tæpu þrjá áratugi frá 1991 hefur ákveðin mantra verið grundvallaratriði í stjórnstöðvum bandarískrar utanríkisstefnu. Það er listi yfir ákveðin lönd, „öxulveldi hins illa“ eða einfaldlega „óvinaríki“, ríki sem þarf að ráðast gegn, veikja, grafa undan og kalla þar eftir „valdaskiptum“. Hvaða lönd eru á þessum lista? Það eru einfaldlega lönd sem talin eru of óháð vestrænu valdi og eru á hernaðarlega mikilvægum og auðlindaríkum svæðum. Listinn breytist af og til, t.d. ef „valdaskipti“ hafa tekist einhvers staðar og önnur „óvinalönd“ verða mikilvægari. Hann breytist lítt eða ekki þótt vald færist milli demókrata og repúblíkana. Árið 2001 var listinn opinberlega tengdur „hnattrænu stríði gegn hryðjuverkum“ og fyrst og fremst miðaður á hin olíuríku Austurlönd nær.
Íran hefur alla tíð verið ofarlega á listanum (nánar tiltekið frá byltingunni 1979) vegna olíuauðs og andstöðu við vestræna heimsvaldastefnu. En Íran er hlutfallslega sterkt og vel fært um að bíta frá sér. Þess vegna hefur það tafist að BNA og bandamenn legðu í beint stríð við landið. Ennfremur: Íran býður upp á freistandi viðskipti og fjárfestingar. Þess vegna gerist það nú að BNA virðist vera að einangrast í sinni herskáu afstöðu til Írans. Að Bandaríkin skuli samt skora Írana á hólm er ekki merki um að Íran hafi veikst eða Bandaríkin styrkst. Það er fyrst og fremst merki um vaxandi örvæntingu í Washington.
Heimsvaldatafl og ójöfn þróun
Kapítalísku efnahagskerfin, og þar með heimsveldin, þróast ójafnt og sækja fram eða hopa á heimsmarkaði samkvæmt styrkleika sínum. Það er lögmál. Þróun auðvaldsheimsins er enn sams konar og sama eðlis og um og upp úr 1900 þegar Þjóðverjar sigldu upp að og fram úr Bretum og Frökkum í iðnaði en vantaði Lebensraum (eins og Lenín lýsti í bókinni Heimsvaldastefnan). Útkoman úr því varð tvær heimsstyrjaldir. Nú fer líku fram þegar nýtt efnahagsveldi, kapítalískt Kína, þrammar fram á heimsmarkaðsvöllinn. Frá 2013 hefur Kína lýst yfir uppbyggingu „nýja Silkivegarins“ (BRI, Belt and Road Initiative), efnahagsbeltis með háhraðaflutningum á landi og líka á sjó auk vöru- og fjárfestingaflæðis sem samtengja skal Kína og Evrópu og allt svæðið þar á milli. BRI nær nú yfir nærri 70 lönd og 40% af þjóðarframleiðslu heimsins. Mike Pompeo utanríkisráðherra hefur sagt að Kína sé höfuðandstæðingur Bandaríkjanna og „geo-strategic threat“. Og Íran er lykilhlekkur í Silkiveginum. Sjá nánar
Bandaríkin urðu risaveldi í krafti öflugasta framleiðslukerfis heimsins. Nú hafa þau löngu staðnað sem iðnríki, þau hafa útvistað miklu af iðnaði sínum og hafa ekki lengur það framleiðslukerfi sem þarf til að „make America great“. Auk þess er olídollarakerfið að bresta. Í staðinn grípa Bandaríkin báðum höndum krampataki um sitt öflugasta vopn: hervald og ógnanir. Þau hafa langstærsta her heimsins og þau eyða trilljónum og aftur trilljónum dollara í stríð, valdarán, refsiaðgerðir og viðskiptastríð vítt um lönd og álfur. Bandaríkin eru gríðarlega ofbelsdissinnað heimsveldi og munu því ekki „stíga til hliðar“ með friðsemd. Því miður.
Fjandskapurinn við Íran er í alvöru
Í þessu ljósi verður að skoða atburðina á Persaflóa sl. 13. júní. Bandaríkin og nánustu fylgiríki skelltu óðara skuldinni á Írana. En það er of vitlaust til að það þurfi einu sinni að rannsaka það eða ræða sérstaklega. Fyrrverandi breski sendiherrann Craig Murray skrifar: „Ég reyni ekki að mæla dýpt þeirrar heimsku sem trúir því að Íran myndi ráðast á japanskt olíuflutningaskip samtímis því sem forsætisráðherra Japans sest niður, í óþökk Bandaríkjanna, til friðsamlegra samræðna um efnahagssamvinnu um það hvernig Íran megi komast í gegnum bandarískar refsiaðgerðir.“ Sjá hér
Bandaríkin byggja öll stríð sín á einhverri grundvallarlygi (og eru svo sem ekki ein um það). Æði oft þarf ögrunaraðgerðir, sviðssett hryðjuverk, stundum með hjálp staðgengla, til að koma stríðinu í gang. Tonkinflóa-atvikið 1964 var hryðjuverk undir fölsku flaggi og nýttist til fullrar innrásar í Víetnam, atburðirnir 11. september voru notaðir til að ráðast á Afganistan sem ekki tengdist þeim á nokkurn hátt, „gjöreyðingarvopn Saddams Hússein“ voru fölsk átylla notuð til að ráðast á Írak, „eiturefnaárásirnar“ notaðar til loftskeytaárása á Sýrland o.s.frv. Og sagan endurtekur sig enn.
Bandaríkin segja sig frá kjarnorkusamningnum við Íran og hefja nýjar og harðari refsiaðgerðir gegn landinu (og gegn þeim sem skipta við Íran), eins þótt það gangi gegn augljósum hagsmunum bandamannanna þeirra (ESB m.m.). Bandaríkin neita að draga sig út úr Sýrlandi þó að íslamistar séu þar sigraðir (enda var stríð BNA við ISIS yfirskin). Allt þetta sýnir alvöruna í fjandskap Bandaríkjanna við Íran, að þau veðji ennþá á stríðstrompið í þeirri von að stríð, stríðshótanir, efnahagslegar refsiaðgerðir og alþjóðleg áróðursherferð geti sáð sundrungu í Íran og veikt landið nægjanlega til að koma á hinum eftirsóttu „valdaskiptum“. Hin sviðsettu hryðjuverk í Persaflóa fyrir skemmstu eru enn ein vísbendingin um þessa miklu alvöru. Þess vegna: Búum okkur undir að þurfa að taka afstöðu til fleiri ögrunaraðgerða þar sem reynt verður að koma sök á Íran. Spurningin verður bara hvort heimsvaldasinnum og áróðursmaskínu þeirra takist að draga nógu marga „viljuga“ bandamenn með sér í hina komandi krossferð.